ADHD toegelicht
Wat is ADHD?
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Eenvoudig uitgelegd betekent dit dat kinderen met ADHD zich moeilijk kunnen concentreren, eerder hyperactief en impulsief zijn. Bij mensen met ADHD verwerken de hersenen informatie en prikkels op een andere manier.
ADHD/ADD wordt beschouwd als een ontwikkelingsstoornis. Dit wil zeggen een aandoening die reeds kan beginnen in de vroegste jeugd en zich in allerlei kritische fasen van het leven kan voortzetten en waarbij er van een zekere opeenstapeling van invloeden sprake kan zijn.
ADHD is een gedragsstoornis die wordt gekenmerkt door een concentratietekort (aandachtsstoornissen), impulsiviteit (ze handelen zonder eerst te overwegen wat de consequenties zijn) en/of hyperactiviteit (overactief).
Wat is ADD
ADD geeft hoofdzakelijk aandachtsproblemen (GEEN hyperactiviteit/impulsiviteit). ADD wordt niet snel herkend bij kinderen. Zij vertonen immers veel minder 'actief storend gedrag' dan de kinderen met ADHD. Kinderen met ADD vallen op door dromerig, apathisch gedrag en het feit dat ze meer dan gemiddeld moeite hebben om met een taak te beginnen en hun aandacht erbij te houden. Ze vergeten ook gemakkelijk en hebben moeite om zich goed te organiseren. Kinderen met ADD presteren onder hun werkelijke niveau. Dat roept problemen op bij het leren en het heeft een negatieve invloed op de ontwikkeling van hun zelfvertrouwen.
Kenmerken van kinderen met ADHD
Aandachtsmoeilijkheden:
Moeite met focussen op details, of slordigheid
Aandacht niet kunnen vasthouden
Snel afgeleid zijn
Niet luisteren naar wat anderen zeggen
Kan moeilijk instructies opvolgen, niks afmaken
Problemen met het organiseren van taken
Taken vermijden
Dingen kwijtraken
Vergeetachtig tijdens dagelijkse bezigheden
Hyperactiviteit en impulsiviteit:
Erg beweeglijk met handen of voeten, veel draaien op de stoel
Vaak opstaan als je moet blijven zitten
Rondrennen, klimmen, rusteloosheid
Moeilijk rustig spelen (kinderen)
Vaak ‘in de weer’ of ‘doordraven’
Buitensporig veel praten
Moeite om op de beurt te wachten
Anderen storen of in de rede vallen
ADHD in cijfers
ADHD komt wereldwijd voor bij gemiddeld. 6,5% van de kinderen tussen 6-12 jaar en 2,7% van de jongeren tussen 12-18 jaar. ADHD komt drie maal meer voor bij jongens dan bij meisjes.
Wanneer mag de diagnose ADHD gesteld worden?
De symptomen moeten reeds aanwezig zijn voor het zevende levensjaar.
De symptomen moeten overal optreden en niet alleen in bepaalde omstandigheden.
De symptomen moeten voldoende ernstig zijn en minimaal zes maanden aanhouden.
De symptomen moeten abnormaal zijn voor de leeftijd van het kind. Van een tweejarige peuter bijvoorbeeld kan je niet verwachten dat het zich voor de duur van een langspeelfilm kan concentreren.
Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld?
Er bestaan geen hersentesten om de diagnose vast te stellen. ADHD is een gedragsdiagnose: professionals baseren zich op observatie van het gedrag in het dagelijks leven en de problemen die eruit voortkomen.
De diagnose gebeurt op basis van observatie en rapportage door ouders, leerkrachten, het kind zelf en informatie verkregen door eigen waarneming (vooral bij jongeren).
Een diagnose wordt meestal pas gesteld vanaf de leeftijd van 6 jaar. De testen zijn afgestemd vanaf die leeftijd. Dit wil niet zeggen dat er geen problemen kunnen geconstateerd zijn voor de leeftijd van 6 jaar.
Er wordt een psychomotorisch onderzoek afgenomen en de concentratie wordt geëvalueerd. Dit alles kan ondersteund worden door een neurologisch onderzoek.
In overleg met de psycholoog, psychiater en eventueel een neuroloog, de logopedist en de psychomotorische therapeut wordt de diagnose gesteld.
Om een diagnose te stellen baseren de therapeuten zich op de kenmerken van ADHD volgens de criteria van de DSM-IV
Meestal gebeuren volgende onderzoeken vooraleer men een uiteindelijke diagnose stelt:
Een concentratieonderzoek
Een intelligentieonderzoek
Een vragenlijst ingevuld door ouders en/of school
Een klasobservatie
Wat zijn de oorzaken van ADHD
ADHD is een gedragsstoornis die waarschijnlijk wordt veroorzaakt door een onevenwicht in de aanmaak van bepaalde boodschappers (transmitters) in de hersenen.
Erfelijke factoren spelen een dominante rol in het ontstaan van ADHD. Bij ruim 80% van de kinderen vindt men een erfelijke factor.
ADHD is absoluut geen gevolg van een falende opvoeding, maar een onregelmatig en onrustig, jachtig leven thuis en op school, kan de symptomen wel versterken. Datzelfde geldt voor voortdurende uitingen van vijandigheid, kritiek en afkeuring naar het kind.
Behandeling van ADHD
Geneesmiddelen
Er is nog geen geneesmiddel of andere behandeling die ADHD geneest. Wel kunnen geneesmiddelen de verschijnselen verminderen.
Wanneer geneesmiddelen worden voorgeschreven voor ADHD dan zijn dit meestal stimulerende geneesmiddelen. Denk maar een van de meest gekende medicijnen genaamd Rilatine.
Geneesmiddelen kunnen zeker noodzakelijk zijn voor kinderen met ADHD, wel moet je altijd rekening houden dat deze ook bijwerkingen kunnen hebben zoals slapeloosheid, verminderde eetlust, … . Zodra je stopt met deze medicatie komen de negatieve symptomen vaak snel weer de kop opsteken.
Gedragstherapie
Wanneer er sprake is van problematisch gedrag kan men gedragstherapie gaan inschakelen. Daar poogt men het eerder problematisch gedrag te gaan ombuigen naar aangepast gedrag. Vaak wordt hier dan het ganse gezin in betrokken.
Voedingsmiddelen
Sommige mensen zijn overtuigd dat een aangepast voedingspatroon helpt om de symptomen van ADHD te verminderen.
Denk maar aan het vermijden van geraffineerde suiker, kleurstoffen of conserveringsmiddelen. Ook worden soms extra vitamines toegediend. Dit alles is (nog) niet wetenschappelijk onderbouwd.
Hulpmiddelen
Belangrijk is wel dat deze kinderen voldoende hun energie kwijt kunnen. Daarom is vb. spelen in de natuur wel een bewezen hulp voor deze kinderen. Zo kunnen ze op een gezonde manier hun energie kwijt SPELEN.
Daarnaast bestaan er ook al heel wat hulpmiddelen om deze kinderen en jongeren te ondersteunen. Denk maar aan:
Wiebelkussen
een voetroller
‘Hoofdjevol’ heeft de meest geschikte hulpmiddelen gebundeld en deze worden in de webshop aanbevolen, elk voorzien van de nodige uitleg.
Hoe evolueren kinderen met adhd?
Kleuterleeftijd
Op kleuterleeftijd vallen vooral de hyperactiviteit en impulsiviteit op. De (schoolse) verwachtingen op vlak van aandacht zijn op deze leeftijd nog erg beperkt waardoor er meestal nog geen negatieve effecten duidelijk zijn. Kleutertjes kunnen door hun roekeloosheid soms erg gevaarlijke dingen doen (bv. wegloopgedrag, plots de straat overlopen, ergens te hoog opklimmen, enz.). Hoe jonger de leeftijd hoe moeilijker te voorspellen valt wat de evolutie van het gedrag zal zijn. Het is dus best te wachten met een diagnosestelling van ADHD tot men de leeftijd van 5 jaar is gepasseerd, vanaf dan wordt de stabiliteit van het gedrag groter.
Lagere schoolleeftijd
Op lagere schoolleeftijd zien we het meest typische beeld van ADHD zoals in de symptoomlijst wordt weergegeven. De hersenfuncties die de zelfsturingsvaardigheden bepalen zijn volop in ontwikkeling. Ook bij kinderen met ADHD zien we dus verbetering in aandachtssturing en zelfcontrole met het ouder worden. Zolang er een opmerkelijke discrepantie in deze functies is tussen hen en hun leeftijdsgenoten blijft de diagnose gehandhaafd. Op kinderleeftijd is het gevaar het grootst dat zich bijkomende gedragsproblemen ontwikkelen, naast vroege leerproblemen.
Adolescentie
In de adolescentie zien we veelal een afname van het uitwendig zichtbare hyperactieve gedrag maar eerder een toename van benoembare innerlijke rusteloosheid. Gezien de schoolse verwachtingen rond zelfstandig studeren, plannen, halen van deadlines, … duidelijk toenemen in deze leeftijdsfase wordt de impact van de aandachtssturingsproblemen vaak nog veel duidelijker. Vooral bij het overwegend onoplettende type kan het zijn dat het beeld pas problematisch zichtbaar wordt op deze leeftijd. Niet zelden zien we dan een achteruitgang in, en aversie voor, studeren. Een enorm uitstelgedrag kan eveneens gaan optreden. Ze lopen dan soms vast in, of verlaten vroegtijdig, de school.
Bronnen:
www.tegek.be
https://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/gedrag/ADHD.php
https://www.psycholoog.nl/klachten/adhd/